Terwijl de wereld steeds onrustiger wordt, hebben steeds meer mensen behoefte aan een dieper, meer vervuld leven. Rijkdom draait al lang niet meer (alleen) om een goed gevulde bankrekening. Sociale verbinding, meer onderdeel zijn van de natuur en een zinvolle bijdrage aan de maatschappij, dat is wat we willen. Oprichter Wouter Veer van Lenteland ontwikkelde een ondernemersmodel dat hier op aansluit. De Lenteland boeren maakten een switch in hun leven om het te ervaren in de praktijk. Hier lees je hoe dat voor hen is.

Allereerst duiken we in het hoofd van Wouter, die veel heeft gedacht over ons financiële systeem. Over hoe dit de oorzaak is van de alsmaar toenemende onduurzaamheid en ongelijkheid waar we nu inzitten, en ook hoe we een positief alternatief kunnen ontwikkelen.

De waarde van geld

Wouter: “Geld als ruilmiddel is heel functioneel, want mensen kunnen specialiseren en samenwerken. Wanneer geld als oppotmiddel gebruikt wordt gaat het mis. Door rente wordt geld in de tijd meer waard, terwijl alles van echte waarde (grondstoffen, oogsten, goederen) in waarde afneemt of onderhoud nodig heeft. Geld wordt daardoor een doel op zich.”

“We leven nu in een systeem van gedwongen financiële groei. Die groei op grote schaal kan alleen doorgaan als we elkaar en de natuur uitbuiten. Het is een systeem waarin je wordt beloond als je een bos omkapt en omzet in geld. Omdat geld met de tijd meer oplevert dan het bos, door die rente.”

Sociale armoede

‘Het is ook een systeem waarin we betalen voor wat mensen vroeger gratis deden voor elkaar. Zoals voor elkaar koken, elkaars kinderen opvangen of muziek voor elkaar maken. Relaties tussen mensen worden vervangen door betaalde diensten, met sociale armoede tot gevolg. Het weefsel van gemeenschappen, waar mensen gelukkig van worden, verdwijnt.’

Alternatieve systemen

De vraag is natuurlijk of er ook ruimte is voor alternatieve systemen, met een betere balans tussen sociale, ecologische en economische waarden. Na lang puzzelen en veel gesprekken met bevriende organisaties zoals Herenboeren en Land van Ons, kwam Wouter tot het ondernemersmodel voor regeneratieve boerderijen. Daarvan zijn er nu vier in ontwikkeling, drie in Nederland en een in België.

Op deze plekken gaan we terug naar de basis. De boeren produceren gezond eten voor mensen uit de buurt, ontwikkelen een fijne plek om samen te komen en laten de natuur weer opbloeien. Zo bouwen ze aan nieuwe rijkdom voor zichzelf en de omgeving, met een goed ondernemersmodel. We vroegen aan de boeren hoe het is om in zo’n systeem te werken.

De Lenteland boeren in Mechelen

Bij Iris heeft de natuur altijd een grote rol gespeeld. Ze vond in de biologische groentetuin van haar moeder al vroeg een vorm van rijkdom. Diezelfde tuin heeft de ogen van Yves geopend. Toen hij Iris leerde kennen, was de tuin na twintig jaar op haar mooiste punt. Dat creëerde een wow-zo-kan-het-dus-ook-moment.

Yves: “Voor jezelf kunnen zorgen met voedsel van een rijke bodem en de seizoenen zien veranderen met de producten die daarbij horen, dat geeft echte rijkdom.”

Een plek voor iedereen

De afgelopen vijf jaar zijn Yves en Iris al redelijk los geraakt van de behoefte aan meer geld. Iris: “We doen veel zelf en verbouwen dus al enige tijd ons eigen voedsel. Maar we zijn natuurlijk wel onderdeel van een financieel systeem.”

Iris: “Voor de boerderij is een goed uitgedacht ondernemersmodel cruciaal. Dat zorgt ervoor dat we dit voor lange tijd kunnen doen en dat we het kunnen uitbouwen. Worden wij daar rijk van? Op de manier zoals wij en de gemeenschap daar rijk van willen worden. Het wordt een plek voor iedereen, rijk aan kleur, geur en waar het fijn is om samen te zijn.” Een plek om nieuwe rijkdom te delen dus.

Boer Niels in Empe

Niels was ondernemer voordat hij in 2022 Lenteland boer werd in Empe. Samen met zijn compagnon Jaap is hij boer van Erve Kiekebos. Niels: “Rijkdom gaat voor mij over kunnen creëren en voldoening halen uit dat wat ik doe en heb. Ik ben hier letterlijk met bloed, zweet en tranen aan mijn omgeving aan het bouwen.”

“Eerder was ik vaak ‘hoofdmoe’ en nu vooral lichamelijk moe. Dat laatste geeft veel meer voldoening en energie. Ik kijk om me heen en besef me hoeveel geluk ik heb om dit te mogen en kunnen doen. Ik zie mijn kinderen hier lekker buiten spelen en mijn partner gelukkig zijn.”

Op de Strackxhoeve in België.

In januari 2022 startte Brent in Laakdal, België op de Strackxhoeve. Jolien sloot een half jaar later aan. Brent: “Ik was me bewust van het basisloon dat je als Lenteland boer krijgt”, vertelt hij. “Een bestaansloon dat is gewaarborgd vanuit Lenteland, dus let’s go!”

Brent beredeneert rijkdom volgens de ‘8 forms of capital’. Dit is voor hem een manier om aandacht te geven aan dingen in zijn omgeving die, naast financieel kapitaal, even goed een vorm van kapitaal zijn waarmee je je rijk kan rekenen. “Maatschappelijk gezien ligt de focus op welvaart en te weinig op welzijn.

Brent: “Vanuit de Lenteland coöperatie is er per definitie meer aandacht voor dit soort dingen. Zo willen we bijvoorbeeld dat sociaal en materieel kapitaal meer met elkaar versmelten. Een beetje zoals dat vroeger gebeurde met de ‘Commons’. Dat waren de door de (boeren)gemeenschap beheerde gronden.

Rimpel effect

Jolien en Brent hopen met de Lenteland beweging een rimpel effect te creëren. “Het gaat erom dat ik mijn leven, mijn tijd en energie wil besteden op een manier die waardevol is”, zegt Jolien. “Geld doet ertoe als middel om iets te bereiken”.

Brent: “We gaan hier datgene uitbouwen waar we in geloven en we voelen al dat we geleidelijk mensen meekrijgen.”

Kom je ook?

Op donderdag 9 november vanaf 19:00u in de Nettenfabriek te Apeldoorn praten we verder over dit onderwerp. Je ontmoet de mensen achter Lenteland, de boeren en elkaar. Kom je ook? Meld je hier aan en tot dan!