Zo selecteert Lenteland boeren voor de nieuwe boerderijen

 

Het klinkt als een droom: een regeneratieve boerderij beginnen en zo helpen om de biodiversiteit en bodemkwaliteit te vergroten en de omgeving te betrekken bij lokale voedselproductie. Maar het is ook pionieren en heel hard werken. Daarom voert Lenteland een zorgvuldige selectieprocedure uit om de meest geschikte boeren te vinden voor nieuwe boerderijen. “Ondernemerschap is daarbij misschien wel het belangrijkste criterium,” zegt Eline Veninga van Lenteland.  

 

Lenteland heeft inmiddels vier boerderijen. De Strackxhoeve in het Belgische Laakdal en Erve Kiekebos in het Gelderse Empe zijn volop in bedrijf. Voor ’t Sierveld in het Limburgse Mechelen is de selectieprocedure net afgerond en zijn de boeren inmiddels geselecteerd. Terwijl voor ’t Gagel in Lochem (Gelderland) de selectieprocedure juist net begonnen is en toekomstboeren zich de komende weken nog kunnen inschrijven. Hoe gaat zo’n selectieprocedure nou precies?  

Voor het leven 

“Dit is geen normale baan, maar een levensinvulling,” legt Eline uit. Het is niet iets wat je even voor een paar jaar doet.  “Je moet je echt committeren aan een plek, aan het gedachtegoed van Lenteland en aan gemeenschappelijk eigenaarschap. We hebben een specifieke visie op landbouw, op eigendom, op regeneratie (van bodem en biodiversiteit) en op commons. Dat moet wel echt bij je passen.”  

Daarom vraagt de selectieprocedure ook iets meer van je dan alleen het opsturen van een CV en motivatie. “We vragen meteen een basisplan en een ontwerpschets te maken van hoe jij deze boerderij voor je ziet en wat er moet gebeuren op die plek. Dat hoeft nog geen definitief plan te zijn, maar het laat wel een bepaalde manier van kijken zien. 

Ondernemerschap 

Jaap (hieronder in het midden) deed samen met Niels (links) mee aan het selectieproces van Erve Kiekebos in het Gelderse Empe. Beiden zijn van huis uit geen boeren, maar ondernemers. Toch werden juist zij gekozen om de boerderij te runnen. “We hadden mede-kandidaten die meer ervaring hadden in de landbouw, maar minder in ondernemerschap,” vertelt Jaap. En dat ondernemerschap is juist belangrijk, legt ook Eline uit.  

Eline: “Je kan mensen op allerlei vlakken ondersteunen: van het maken van een financieel plan tot het ontwerpen, aanleggen en onderhouden van het landschap. Maar een ondernemersgeest is niet aan te leren. Je moet kansen zien, risico durven nemen, mensen betrekken en het leuk vinden om nieuwe dingen te testen.”  

Jaap: “We hadden een duidelijke visie waar de boerderij heen moet en we zagen kansen. Vanuit daar kan je vervolgens gaan bouwen.” Omdat Jaap en Niels relatief weinig ervaring hadden op het land, gaf Lenteland aan dat er een tuinderscoach moest komen. “Die hebben we er meteen bij gezocht. Benthe geeft ons training on the job, nu alweer voor het tweede seizoen. Want er moet natuurlijk wel gewoon omzet gedraaid worden.”  

De selectieprocedure 

Jaap herinnert zich de selectieprocedure nog goed. “De selectie begon in december 2021. We waren toen al vier jaar naar verschillende opties aan het kijken om een boerderij te beginnen. We stonden allebei aan het begin van het vaderschap en wilden onze kinderen op het land laten opgroeien, ze meer verbinding geven met voedsel.”  

Het selectieproces had in het begin alles weg van een reguliere sollicitatie. “Je moet in beeld komen en ze moeten een bepaalde indruk van je hebben om bij een shortlist te komen. We hebben toen onder andere een filmpje opgenomen om ons voor te stellen. Begin januari 2022 was de eerste kennismaking online. Daarna kregen we de uitnodiging om ons plan op de boerderij te presenteren en begon het intensieve werk.”  

Eline vult aan: “In de tweede ronde komt er een fysieke ontmoeting met de verschillende kandidaten, de mensen van Lenteland én de vorige eigenaren van de boerderij. Want we vinden het belangrijk dat je een link kan leggen met de geschiedenis van de boerderij en de ziel die al in het bedrijf zit.” 

Jaap: “Ik heb het selectieproces als heel prettig ervaren. Wij komen uit de commerciële wereld, waar elke pitch een strijd is. Je kan ongeveer inschatten wat de concurrentie doet, maar je ziet elkaars pitches niet. Hier wel. We luisterden naar elkaars plannen en gaven elkaar feedback. Ik vond dat echt heel mooi. We gunden elkaar deze boerderij. En onszelf natuurlijk het meeste.”  

Open proces 

Ook Gerald (hier in het midden, bij foto boven artikel links) heeft dat zo ervaren. Hij deed mee aan de selectie voor ‘t Sierveld in het Limburgse Mechelen. Na de eerste presentaties besloot hij zich terug te trekken. “Bij de kennismaking waren er drie stellen uit de omgeving van Mechelen. Terwijl ik er rondliep en iedereen sprak dacht ik: volgens mij moeten de nieuwe boeren uit de regio komen. Ik kom zelf uit Oost-Groningen en voelde heel sterk dat ik niet helemaal paste op deze grond. Je zit er niet voor twee jaar, maar voor de rest van je leven. Het moet dus echt 100 procent goed voelen. Het was fijn om dat te kunnen delen met de anderen.”   

Voor de selectie van boerderij ’t Gagel in Lochem doet Gerrald weer mee. “Er is bij mij geen enkele twijfel of ik dit wil, het ging echt om de plek. Tijdens de selectieprocedure in Limburg hebben we de mensen van Lenteland ontmoet en gesproken en we delen heel duidelijk hetzelfde idealisme. Dan is het mooi als je onderdeel kan zijn van een grotere beweging. Dat is absoluut niet minder geworden. Ook de feedback die Lenteland op ons plan gaf klopte precies met hoe we het zelf zagen.”

“De selectieprocedure voor toekomstboeren is intensief en atypisch,” concludeert Eline. “Alle kandidaten komen samen op de plek waar het om gaat en we creëren een transparant proces. We bekijken samen met de kandidaten wat te coachen is en wat ze in de basis aanwezig hebben. Dat doen we met veel aandacht,  want je bouwt een band op met de kandidaten.”  

Gerald: “Er zitten daar mensen met zoveel passie en ze begeleiden het proces goed, dan moet je ook vertrouwen hebben in hoe het zich ontvouwt. Ik heb het gevoel dat dat heel zorgvuldig gebeurt.”  

En dan begint de samenwerking 

Eline: “Na de selectieprocedure stopt de samenwerking met Lenteland niet. De nieuwe boeren gaan dan zelf het bedrijf opzetten en de herfinanciering via de coöperatie organiseren. Natuurlijk met onze hulp: we kijken mee en adviseren. We hebben maandelijks een update en elk kwartaal een uitgebreide sessie, waarin we de resultaten evalueren en nieuwe doelstellingen vaststellen.   

We werken ook samen in de communicatie en aan gezamenlijke events. En Lenteland zit in het bestuur van de coöperatie om de missie te bewaken.” Tussen de boeren van de verschillende boerderijen is er contact om ervaringen en kennis uit te wisselen.  

Jaap: “Je bouwt heel snel een relatie op, in dit geval ook met Wouter Veer, oprichter van Lenteland. We hebben in een hele korte tijd heel intensief met hem gewerkt. Natuurlijk was dat ook zakelijk, we moesten harde afspraken maken en we hebben ook wel stevig gediscussieerd, maar het voelde gelijk goed en vertrouwd.”