Wat is de toekomst van het landschap en de landbouw in het gebied rondom Empe? En: welke rol kunnen natuurinclusieve boeren hierin spelen? Over deze vragen ging onze Eline in gesprek tijdens een bewonersavond. Zij vertelde de aanwezigen over de plannen voor Erve Kiekebos én kreeg een mooi compliment!
Door Eline Veninga
Woensdag 23 maart werd Lenteland gevraagd om te komen spreken op een bijeenkomst die werd georganiseerd door actieve buurtbewoners uit Empe: Barthold van Hasselt, Kees Lankester en Klaas Wieringa. Met hun initiatief stellen ze zich ten doel om bewoners uit Empe en Tonden actief te betrekken bij de toekomst van het landschap en landbouw in het gebied en zo ook gezamenlijk verantwoordelijkheid te dragen. In de Gemeente Brummen wordt door de overheid en belangengroepen, net als op andere plekken in Nederland, druk gesproken over stikstofbeperking, bodem en water, biodiversiteit, extensivering, sanering en zonneparken. Als het aan de overheid ligt dan wordt de landbouw sterk verminderd in gebieden met grote natuurwaarde. De gemeenschap denkt daar anders over. Zij vinden dat productie van voedsel hand in hand kan gaan met zorg voor natuur. De initiatiefnemers van het bewonerscollectief gaan nog een stap verder, zij stellen dat natuurinclusieve landbouw een uitweg biedt voor boeren om hun bestaansrecht in Empe en Tonden te versterken.
Tijdens deze avond werden inwoners uitgenodigd om mee te praten en luisteren naar de plannen van verschillende landbouwvernieuwers in het gebied die hun bedrijf toekomstbestendig willen maken door met de natuur mee te gaan werken. ‘Dat gaat ons tenslotte allemaal aan.’ Een gemeenschappelijke deler in het gebied is de hoge kwaliteit van leven en werken die men sinds mensengeheugenis gewend is en wil behouden voor alle generaties na ons.
De centrale vragen van deze avond waren: Wat kunnen (toekomstige) boeren en andere bewoners zelf doen om de kwaliteit van ons leefgebied te bewaren en te versterken? En hoe willen de bewoners dat Empe en Tonden er uit zal zien over 25 jaar?
De animo voor deze bewonersavond was groot, meer dan 60 geïnteresseerde boeren en burgers uit de wijde omgeving verzamelden zich in verenigingsgebouw ‘t Oortveld. Een bijzondere aanwezige voor ons was de voormalige boer van Erve Kiekebos, Arnoud Lievenstroo. Namens Lenteland mocht ik de avond aftrappen met een introductie over onze visie op regeneratieve gemeenschapsboerderijen en het model van de lokale coöperaties. Vervolgens gingen we wat dieper in op het bedrijfsplan voor de gemeenschapsboerderij in Empe die over een paar weken van start gaat. Naast Lenteland waren er nog twee andere sprekers uitgenodigd om over hun plannen voor het landelijke leefgebied te vertellen. Namens Land van Ons, de organisatie waarmee Lenteland de gezamenlijke aankoop deed van het voormalig melkveebedrijf aan de Breestraat, verscheen pachter Hans Nieuwenburg ten tonele. In 2015 gooide hij het roer om en werd biologisch boer. Op het perceel van Land van Ons wil hij zijn Jerseykoeien laten grazen en veldbonen verbouwen voor zijn koeien. Op termijn zal er ook lupine groeien voor het maken van brood. De introductie werd afgesloten door Jan Willem Breukink, een boer uit Cortenoever (Brummen) die op zijn gangbare melkveehouderij experimenteert met natuurvriendelijke methoden en een sterke innerlijke motivatie heeft om zijn activiteiten ten dienste te stellen van biodiversiteit en bodemleven. Dit trekt inmiddels zo de aandacht dat hij binnenkort in een tv-programma van RTL4 te zien is. Zijn praktijkvoorbeelden over kruiden en vlinderbloemigen en enthousiasme voor schimmels en regenwormen is zo aansprekend dat je in de zaal interesse proeft om hier meer over te weten te komen.
De drie presentaties zijn voer voor discussie! Deze komt eerst wat aarzelend op gang, maar daar is al snel niks meer van te merken. De mix van oude en nieuwe bewoners en gangbare en vernieuwende boeren maakt deze avond divers qua perspectieven en daarmee interessant. Door de openheid waarmee gesproken wordt en de manier waarop eenieder zich persoonlijk verbindt aan de toekomst van het landelijk gebied is de discussie fel, maar grotendeels respectvol. Er wordt daadwerkelijk naar elkaar geluisterd. Het plenaire gedeelte start met scepsis over het verdienmodel van natuurinclusieve landbouw, aarzeling over de kansen voor de korte keten en een gezonde weerstand tegen alles wat anders is en van buitenaf komt. Gaandeweg draait de sfeer in de zaal en ontstaat er vanuit verschillende hoeken interesse voor samenwerking en experimenteren met verschillende teeltwijzes. We eindigen het gesprek over hoe als individu het verschil kan maken door bijvoorbeeld ‘te stemmen met je vork voor lokaal voedsel’, oftewel hoe we iedereen in de zaal als consument nodig hebben om de transitie van de landbouw te doen slagen. Elke keuze in de supermarkt of door rechtstreeks te kopen bij de boer is er weer een!
Als een van de sleutelfiguren uit de gemeenschap, die betrokken, maar ook voorzichtig is, opstaat en tegen mij zegt: “Eerst zien dan geleuven. Maar je hebt laten zien dat je oog en respect hebt voor de geschiedenis en lokale cultuur, dus mijn zege hebben jullie” dan is dat waardering voor onze maanden buurtmaken met het team die ontroert. Het bevestigt onze overtuiging dat buurtmaken alleen slaagt als je je ten volle zelf persoonlijk openstelt en verbindt met een plek en de mensen. Toen ik naar huis reed dacht ik, wat ga ik jullie missen, oprechte mensen van Empe. Het zal geen gespreid bedje worden voor de boeren, maar ik voel dat het ze met de juiste tijd en aandacht gegund zal worden om daar de eerste Nederlandse Lenteland boerderij te starten.
De foto’s bij dit artikel zijn, behalve de selfie met Arnoud Lievenstroo, gemaakt door John Beemsterboer.
